5 ـ خوشبختی چیست و چه کسی را خوشبخت می‌گویند؟ (47 مورد)

پاسخ: «خوشبختی» واژه ای زرّین، زیبا و دل پذیر است که در هر فرهنگ و تمدنی، آرمانی ارزشمند و محبوب شمرده می شود. نگاه افراد به آفرینش و دیدگاه انسان ها به هستی، مبنای تفسیر خوشبختی (سعادت) است. آنان که فقط زندگی را دامنه ای سرسبز و با صفا و ساحلی دل پسند و زیبا می دانند که باید در آن خوب نوشید و خوب پوشید و خوب گردید، خوشبختی را در جلوه هایی هم چون جمال و زیبایی، مال و دارایی، قدرت و توانایی، رفاه و تن آسایی و مقام اجتماعی خلاصه می کنند، و کسانی که آفرینش را آموزشگاهی شایسته برای آموزه های آسمانی می دانند، که فرصت یک بار حضور در آن فراهم می شود و در پی آن، ابدیت و جاودانگی نهفته است، نگاهی فراتر از رخسارهای ظاهری و جلوه های فریبا و زیبا دارند ؛ هستی را هدف مند دانسته، انسان ها را ارزشمند دیده و خود را وظیفه مند در تمامی عرصه ها و صحنه ها، و شادی ها و شیون ها می بینند. خوشبختی در نگاه اینان، رویایی دست نیافتنی، ارمغانی آسمانی و شانسی بی معیار و بی ضابطه نیست، بلکه دستاورد تلاش و کوشش و محصول رنج و زحمت آدمی خواهد بود.[1]

برای خوشبختی دو تعریف کلّی بیان شده است: 1) خوشبختی یعنی رسیدن به لذت بسیار و یا رسیدن به لذت های دایمی در زندگی ؛ 2) خوشبختی عبارت است از: رضایت کلی از زندگی و خشنودی از وضعیت خویشتن.[2] معتقدان به تعریف دوم، بر این باورند که دست یابی به خوشبختی به وسیله جستجو کردنِ ثبات هیجانی و تعادل حیاتی، سودمندتر از زندگی در منتهای درجات هیجان غیرقابل پیش بینی و لذت های اندک زودگذر است.[3] به طور کلی، خوشبختی یا سعادت، حالت و وضعیتی است که با: لذت، آسایش، موفقیت و نیل به آرزوها، و هم چنین: سُرور، بهجت، و رضایت و خشنودی از جریان امور، همراه است.[4]

خوشبخت زیستن، هنری است که به توانایی فایق آمدن بر مشکلات در کوتاه ترین زمان ممکن بستگی دارد. راز خوشبختی صرفا دانستن و اندوختن راه حل ها نیست، بلکه به کارگیری این راه حل ها و استفاده مناسب و به موقع از آن هاست. همه ی آدم ها خواهان زندگی راحت و بدون دغدغه هستند ؛ امّا زندگی پر از مسایل و مشکلات است، به طوری که هر مشکل که حل شود، مشکل دیگر رخ می نماید. از این رو، اگر افراد بدانند و به خود بباورانند که مشکلات، بخشی از زندگی در این جهان اند و باید آن ها را به عنوان امکانات مبارزه و رشد و محرّک های زندگی قلمداد کرد، قدرت و کنترل بیشتری بر زندگی خود پیدا خواهند کرد. نوع نگاه آدمی به حوادث، رابطه ی مستقیم با میزان درد و عذاب ناشی از آن حوادث دارد، یعنی معنایی که انسان از زندگی به دست می آورد سختی ها و دردها معنادارتر می شود و تحمل و تحلیل دردها و ناکامی ها درست تر ، دقیق تر و عمیق تر خواهد بود . به گونه ای که اگر با دیدی روشن و مثبت به یک حادثه نگریسته شود، نکات مثبت و آموزنده ای در آن می توان یافت که تسکین بخش و آرامش دهنده انسان هاست. به عنوان نمونه، توجیه زیبایی که برای یک واقعه می کنیم، از شدّت و عمق ناراحتی و استمرار رنج، جلوگیری می کند. برخی افکار غلط، بزرگ ترین دشمن زندگی افرادند و خسارت و زیان فراوانی بر زندگی وارد می سازند. پاره ای از این باورهای غلط و مخرّب، عبارت اند از: نیاز شدید و غیر اصولی به تأییدشدن از طرف اطرافیان و دیگران، نیاز شدید به جلب توجه بیش از اندازه و نیاز شدید به قدردانی و هم چنین اعتقاداتی از قبیل این که ما قدرت مقابله با غم و غصه و اندوه و آلام و رنج ها را نداریم، و محکوم جبرِ سرنوشتیم. در مقابل، اعتقادات و باورهای سازنده ای وجود دارند که باعث آرامش و آسایش زندگی می شوند، به طور مثال: اعتقاد به این که خدا، پشت و پناه انسان هاست و با تکیه بر قدرت و حمایت او انسان ها به پیش می روند، اعتقاد به این که آن چه در زندگی رخ می دهد، حکمتی دارد و موجب رشد و تکامل در این جهان و اجر و پاداش در آخرت می شود، باور به این که انسان ، ارزشمند است و با تکیه بر ارزش های درونی خود می تواند بهترین باشد و سرانجام، باور به این که: «خواستن، توانستن است» و این که افراد، آن چه را که بخواهند، می توانند روزی به دست آورند. انسان های عاشق خوشبخت، از خوش حال سازیِ دیگران و انجام دادن کار و خدمت به دیگران دریغ نمی ورزند، ترحّم بیش از اندازه بر حال خود روا نمی دارند، از اشتغال بیش از حد به خویشتن پرهیز دارند، در دوستی و محبت ورزی پیشگام اند، از کینه توزی و خشونت به دورند، و دارای نگرش مثبت و عزّت نفس بالایی هستند. آنانی که با دانش و بینش روشن، حقیقت هستی و راز آفرینش را دریافته اند، به خوبی می دانند که با تخیلات، و رویاهای رمانتیک، با افکار و تصوّرات موهوم، نمی توان به ساحل خوشب ختی و سعادت رسید. خوشبختی از آنِ کسی است که نخست، ارزش والای انسانیِ خود را بیابد و از شرافت رفیع خویش در آفرینش آگاه باشد، خود را برده ی نان و نام نسازد، و هیچ گاه شخصیت خویش را تنها در زیبایی های زودگذر و جلوه های ناپایدار دنیا، خلاصه نکند.  

4- آیا دوستی پسر و دختری که بدون گناه است اشکال دارد؟ (76 مورد)

پاسخ: به دلیل اهمیت این موضوع و تعدد سوالات پرسیده شده در این زمینه این مطلب با تفصیل بیشتری ارایه می گردد. بدین منظور در ابتدا مفهوم دوستی بیان شده و شرایطی را که باید یک فرد برای دوستی داشته باشد عنوان می گردد. سپس رابطه دختر و پسر مورد بررسی قرار گرفته و معایب و ضررهای این نوع رابطه برای طرفین بیان می گردد:

هر انسانی میل به محبت کردن و دوست داشتن را در وجود خویش احساس می‏کند. دستورات الهی و روایت‏های ائمه معصومین علیهم‏السلام نیز این اصل را پذیرفته و به جهت دهی صحیح این گرایش پرداخته‏اند. در این آموزه‏ها به حقوق دوستان بر یکدیگر، شرایط دوست خوب، وظایف متقابل دوستان و پرهیز از دوستان بد اشاره شده است.بنابراین میل به دوستی، نعمتی است الهی که باید هدایت شود و در مسیر صحیح قرار گیرد تا انسان را به کمال و تعالی نزدیک سازد. در متون و روایت‏های دینی به زمینه‏های درست و نادرست به کارگیری این غریزه اشاره و بر انتخاب دوستان شایسته تأکید بسیاری شده است؛ چرا که دوست می‏تواند آدمی را به قله کمال و سعادت و یا به جهل و گمراهی رهنمون سازد.در برخی آیات الهی حالت حسرت و پشیمانی آدمی در روز قیامت بر اثر پیروی از دوستان ناباب به خوبی نشان داده شده است، آنجا که می‏فرماید: یَاوَیْلَتَی لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاَنًا خَلِیلاً؛ ای وای کاش فلانی را دوست (خود) نگرفته بودم. (فرقان: 28)
در آموزه‏های دینی، شاخصه‏هایی برای انتخاب دوست آمده است که از مهم‏ترین آنها موارد زیر است:

-دیدارش، آدمی را به یاد خدا بیندازد.

-اهل ذکر و مقید به تکالیف دینی باشد.

- آنچه بر خود می‏پسندد، بر شما نیز بپسندد و آنچه را برای خود کراهت می‏دارد، بر شما نیز چنین بدارد.

- مخالف ارزش‏ها و هنجارهای دینی نباشد و دینتان را به تمسخر نگیرد.

در حقیقت، دوست باید آدمی را در پیمودن نردبان قرب و کمال الهی یاری دهد، بنابراین باید نهایت دقت را در دوست‏یابی به عمل آورد و تنها به صرف ملاک‏های ظاهری نمی‏توان کسی را رفیق راه دانست و به او اعتماد کرد، بلکه باید همراهی امین و درستکار برگزید و قلب و دل و جانمان را که گران‏بهاترین گوهر وجودمان است، به آنها سپرد.

دوستی دختر و پسر:

به عقیده بسیاری از جامعه شناسان و روانشناسان منظور از دوستی دختر و پسر، (حداقل در جامعه کنونی کشور ما) آن رابطه‏ای است که صمیمانه و گرم و عمدتا پنهانی باشد که از طریق دیدارهای مخفیانه، رد و بدل کردن نامه، ارتباط تلفنی و ... ایجاد می‏شود. بی‏شک این نوع دوستی‏ها از نظر عقل، دین، عرف، تجربه و... نادرست است، چرا که از نظر دین همه دوستان در قیامت دشمن یکدیگر می‏شوند، مگر آن دوستی‏هایی که اساس آنها بر تقوا باشد. از آنجا که اسلام می‏خواهد با حفظ حریم‏ها، سلامت فردی و اجتماعی را برای پیروان خود تضمین کند و از طرفی دوستی دختر و پسر فاقد شرایطی است که از نظر دین اسلام مجاز دانسته شده است بنابراین وجود این نوع روابط به خیرو صلاح  فرد نیست. 

پی‏آمدهای اجتماعی روابط ناسالم: 

نخستین ثمره روابط ناسالم بین دختر و پسر و شکسته شدن قبح چنین روابطی، ایجاد روحیه بی‏اعتمادی نسبت به همسر آینده است و این ذهنیت آزار دهنده در او شکل می‏گیرد که آیا او پیش از این، چنین رابطه‏ای را تجربه کرده است یا خیر؟ این بی‏اعتمادی و شک هیچ‏گاه او را رها نکرده و سرانجام، بنیان مستحکم خانواده وی را به مخاطره می‏اندازد. بنابر آخرین تحقیقات، افرادی که پیش از ازدواج چنین روابطی با هم داشته‏اند، پس از ازدواج نیز در حل مشکلات خود عاجزند؛ چرا که نسبت به یکدیگر بسیار بدبین هستند. افزون بر این، دوستی‏های ناسالم موجب می‏شود دختر و پسر به صورت ابزاری درآیند که هر روز تغییراتی در آرایش، پوشش و حرکات و رفتارشان بدهند که این، چیزی جز سرگرم شدن به کارهای بی‏ارزش و دوری از هدف اصلی، یعنی شناخت خود و شکوفایی خلاقیت‏ها و بازماندن از قله کمال نیست. در نهایت یکی از مهم ترین پیامدهای نامطلوب این نوع روابط غرق شدن در عشق‏های کاذب و دوستی‏های ناشایست است، که فرجامی جز دوری از معنویت، بیزاری از فرهنگ خودی و گرایش به فرهنگ بیگانه ندارد.

3- چرا ماهواره را چیز خوبی نمی دانند؟(83 نفر)

در جلسات گفتمان دینی جوان 83 نفر سوال فوق را پرسیده اند که پاسخ آن را در کتاب آسیبها درمان دارد چاپ نموده ایم.

پاسخ: طبق آخرین آمار سایت های معتبر مربوط به صنعت ماهواره می توان گفت که امروزه حدود 90 ماهواره در جهان فعالیت می کنند که این تعداد ماهواره امواج حدود 7000 شبکه تلویزیونی را ارسال می کنند. از بین این 90 ماهواره امواج حدود 30 تا 35 ماهواره آسمان کشورمان را پوشش می دهد. این تعداد ماهواره امواج حدود 3000 شبکه را بر آسمان ایران می افشانند. از این همه شبکه مسلما تعدادی نیز به پخش برنامه های مضر و مخرب برای خانواده ها و حتی مستهجن و مبتذل اختصاص یافته اند. از طرفی ماهواره یک فناوری تقریبا جدید است و انسان ها نسبت به فناوری های جدید کنجکاوند و دوست دارند آن را تجربه کنند. مثل تلفن، رادیو، تلویزیون و تلفن همراه. این کنجکاوی به تدریج باعث آشنایی آنها با این شبکه ها شده و به تدریج با الگو گرفتن از برنامه ها، بنیان های خانواده دچار فروپاشی می گردد. فرج‌ا... سلحشور بازیگر و کارگردان سریال  معروف  یوسف پیامبر در باره رسانه ای مانند ماهواره می گوید: "هر رسانه‌ای معایبی دارد و محاسنی، معایب ماهواره در ترویج فرهنگ ابتذال و در تبلیغات مسمومی است که توسط آن منتشر می‌شود. با ابتذال، اخلاق را از بین می‌برند و با تبلیغات مسموم می‌توانند انسان‌ها را مسخ و آنها را نسبت به ارزش‌ها و فرهنگ دینی و ملیت و مذهب خودشان بیگانه کنند". وی یادآوری نموده است که این رسانه یک حسن هم دارد و آن اینکه همان‌طور که دشمن می‌تواند علیه ما جنگ فرهنگی به راه بیاندازد، ما هم می توانیم با ایجاد شبکه های متعدد ماهواره ای از قدرت فراگیری و گسترده بودن مخاطبانی که تحت پوشش این رسانه هستند استفاده ‌کنیم و حرفمان را بزنیم. بنابراین تکنولوژی هایی مانند ماهواره شبیه چاقوی دولبه ای می مانند که هم می توان ازآنها حُسن استفاده و هم سُوء استفاده نمود. حتی برخی از کارشناسان و متخصصان علوم پزشکی نیز مضراتی را برای این رسانه عنوان نموده اند. آنها عنوان نموده اند که تاثیرات منفی ماهواره بر بدن انسان عبارتند از: سقط جنین در زنان باردار و  بروز عوارض مادرزادی و ژنتیکی درنوزاد  آنها، تاثیر منفی روی سیستم مغز و اعصاب و تعادل انسان و اثرات مضر بر پرده گوش و سیستم شنوایی و حتی بروز اختلالات قلبی وعروقی در انسان ...

2- شرایط توبه و مراحلش چیست؟  

بعضی از شرایط توبه واجب و اساسی است ، بعضی مستحب . شرایط اساسی توبه چند چیز است:

1- انسان جداً از گذشته پشیمان شود .    2- تصمیم جدی بگیرد که در آینده آن کار را نکند . 3- بعد از پشیمانی نسبت به ذشته و تصمیم نسبت به آینده با اخلاص به پیشگاه ذات اقدس اله عرض کند و بگوید : خدایا آمدم.

چرا دست یازم چرا پای کوبم           مرا خواه بی دست و پا می پسندد

نه رو به قبله بودن لازم است ، نه آب توبه خوردن و نه طهارت ظاهری مثل وضو و غسل ، فقط بگوید : خدایا آمدم . این اساس توبه ست و بقیه تشریفاتو مستحبات است مثل : ر به قبله بودن ، غسل توبه نمودن ، ذکر خاص گفتن. به هر حال خود توبه در حکم آب است و انسان را شستشو می دهد ، این طور نیست که توبه دشوار باشد. 

2- چه کیم که بعد از توبه مجدداً آلوده نشویم؟  

مراقبت کنید . مراقبت یعنی مراقب خود بودن . رقیب از رقبه به معنی گردن گرفته شده است کسی که در امتحانات سر می کشد تا ببیند دیگران تقلب نکنند به او می گویند رقیب.گفته اند رقیب خود باشید ، همیشه گردن بکشید ببینید چه کسی سراغ شما آمده است، چه کسی می خواهد به جای شما بنشیند ، شیطان آمده است یا فرشته ، اگر خدای نا کرده انسان لغزید این طور نیست که برای همیشه محروم شود. خداوند توبه او را قبول می کند و می پذیرد.

3- چه کنیم که بر افکار خود به ویژه افکار شیطانی پیروز شویم؟

مراقبت برای همین است به ما گفته اند هر کاری انجام می دهید بگویید « بسم الله ارحمن الرحیم» یعنی هر کاری می خواهید انجام دهید طوری باشد که در مدخل ورودی آن بتوان گفت : خدایا به نام تو . این عمل دو دستور به ما می دهد یکی این که هر کاری را بدون مطالعه و تفکر و عاقبت سنجی انجام ندهیم ، دوّم این که کاری را انتخاب کنیم که بتوانیم بگوییم خدایا به نام تو . چنین کاری ، یا واجب است یا مستحب حرام و مکروه را که نمی توان به نام خدا انجام داد اگر ما این کار را انجام دادیم شیطان در اسارت ما قرار می گیرد. 

4- آیا کسی که شیطان وجود او را تسخیر کرده ، نماز او به حساب شیطان مانند او گذشته می شود؟

خیر ، نماز او به حساب خودش نوشته می شود منتها جزءکسانی است که « خَلَطو عَمَلاً صالِحاَ وَ آخَرَ سَیِّئاً »

افراد چند گروهند : بعضی ها منضه محض هستند که در نامه عمل آن ها جز تباهی و سیاهی چیزی نیست ، این ها کسانی اندکه« خَتَمَ اللهُ عَلی قُلُُوبِِِِهِم» گروه سوم کسانی اند که « خَلَطو عَمَلاً صالِحاَ وَ آخَرَ سَیِّئاً » گاهی به طرف فضیلت و گاه به طرف رذیات حرکت می کنند ، این ها مادامی که تسلیم شیطان نشوند و عقائدشان محفوظ باشد امید نجات دارند و نماز و عبادات این ها به حساب خودشان است ، چون اصل عقیده را حفظ کرده اند اجازه دادهاند بیگانه در مسائل عقیدتی به جای ایشان تصمیم بگیرد.